Kalaha
Overzicht
Kalah (ook wel Kalaha of Mancala) is een tweepersoons spel dat deel uitmaakt van de Mancala familie.

Bord

Kalah wordt gespeeld op onderstaand bord, met twee rijen van zes pits en twee cups (kalah genaamd) om geslagen kralen te verzamelen. Een speler zit aan de noord- of zuidzijde en heeft de kalah aan de rechterkant.

Aan het begin bevat elke pit drie 'kralen'. Er zijn ook varianten met 4, 5 of 6 kralen per pit.

 

Doel
Een speler wint als hij meer kralen in z'n cup weet te verzamelen dan de tegenspeler.

Zetten

De spelers 'zaaien' beurtelings hun kralen. Het zaaien gebeurt als volgt:

  • Een speler neemt alle kralen uit één van z'n eigen pits.
  • Vervolgens zaait hij de kralen één voor één, rondgaand tegen de klok, in de volgende pits, inclusief z'n eigen kalah, maar exclusief de kalah van de tegenstander.

Hier is een voorbeeld:

Pit E bevatte 5 kralen die worden uitgezaaid tegen de klok.

  • Valt de laatste kraal in de eigen kalah, dan krijgt de speler een extra beurt. Valt in die beurt de laatste kraal opnieuw in de eigen kalah, dan krijgt de speler opnieuw een extra beurt, en opnieuw, net zolang tot een zet niet in de eigen kalah eindigt:

Zuid speelt de ene kraal in pit F in z'n kalah en krijgt een extra beurt.

Daarna zaait hij de 4 kralen uit pit C en krijgt opnieuw een extra beurt.

Daarna ligt er opnieuw één kraal in F, en deze wordt in de kalah gezaaid voor nog een extra beurt.

Waarna de twee kralen uit E gezaaid worden voor nog een extra beurt.

En weer eentje uit F, nog een extra beurt.

En zes uit A, nog een extra beurt, waarna F weer klaarligt.

Deze zet is in het volgende diagram al uitgevoerd en weer is Zuid aan de beurt.

 

  • Als de laatste kraal in een lege pit aan de speler's eigen kant valt, en de pit van de tegenstander die er tegenover ligt bevat kralen, dan worden deze kralen, alsmede de kraal die in de pit aan de eigen kant viel, geslagen en in de speler's kalah gelegd:

Zuid zaait twee de kralen uit D. De laatste valt in de lege pit F, tegenover noord A.

De kraal uit pit F en alle kralen uit Noord A worden geslagen:

  • Als een speler aan de beurt is en geen kralen meer in z'n pits heeft, dan neemt de tegenstander alle overige kralen uit het spel en legt ze in z'n kalah. Daarmee is het spel ten einde en kan er geteld worden.